رموز متاخرینعلائم وضع شده توسط استادان متاخر علم قرائت برای انواع وقف را رموز متاخرین گویند. ۱ - تعریفاستادان علم قرائت برای وقف‌های مختلف نشانه‌هایی وضع و تعیین کرده‌اند تا هنگام تلاوت قرآن ، با توجه به آن علائم ورعایت آن‌ها خللی در معانی آیات پدید نیاید. ۲ - رموز سجاوندیابوعبدالله محمد بن طیفور سجاوندی (از قاریان اهل سنت و جماعت) شش حرف برای نشانه وقف وضع کرد که به رموز سجاوندی مشهور و عبارتند از: م؛ ط؛ ج؛ ز؛ ص؛ لا. این رموز به ترتیب؛ نشانه وقف لازم، وقف مطلق، وقف جایز، وقف مجوز، وقف مرخص، وعدم جواز وقف هستند. ۳ - نشانه‌های وقف متاخریناستادان متاخر علم قرائت مثل شیخ مصدر بخاری علاوه بر رموز سجاوندی نشانه‌های دیگری تعیین کرده‌اند که عبارتند از: ۱. قف: یعنی وقف بر آن مطلقا خوب است؛ ۲. س: علامت سکته؛ یعنی وقف به صورت قطع صدا و اعراب بدون قطع نفس؛ ۳. قفه: وقف به طریق سکته اما طولانی‌تر و دو برابر «س»؛ ۴. ق: وقف بر آن به قول ضعیف جایز است (قیل علیه الوقف)؛ ۵. قلا: وقف بر آن بهتر است، و بنا بر قول ضعیف، وقف جایز نیست (قیل لا وقف علیه)؛ ۶. صل: علامت وصل و عدم جواز وقف است؛ ۷. صلی: وصل اولویت دارد و وقف مرجوح است؛ ۸. صق: به ماقبل وصل شود و غالبا در وقف‌های معانقه به کار می‌رود؛ ۹. صب: به مابعد وصل شود و غالبا در وقف‌های معانقه به کار می‌رود؛ ۱۰. جه: مثل «ص» علامت وقف مرخص است (وجه له فی الوقف)؛ ۱۱. ک: نشانه «کذلک» یعنی با وقف قبلی یکسان است و غالبا پس از وقف جایز نوشته می‌شود. [۱]
بیگلری، حسن، سرالبیان فی علوم القرآن، ص(۲۴۹-۲۵۴).
[۲]
معینی، کمال، تجوید معین، ص(۱۱۴-۱۱۶).
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «رموز متاخرین». |